FARKLI MÜRDÜMÜK (Lathyrus sativus L.) GENOTİPLERİNE AİT TOHUMLARIN BAZI FİZİKSEL VE FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.7955626Anahtar Kelimeler:
Mürdümük- Lathyrus sativus- Genotip- Yem bitkisi- Tohum özellikleriÖzet
Mürdümük (Lathyrus sativus L.), Türkiye’de doğal yayılış gösteren, toprak özelliklerini iyileştiren ve hayvansal üretim için kıymetli bir kaba yem kaynağı olarak değerlendirilen bir üründür. Bu çalışma, 2019-2020 yılları arasında Bingöl Üniversitesi laboratuvarlarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, yirmi dört farklı mürdümük genotipine ait tohumların bazı fiziksel (şekil-boyut, yüzey alan, izdüşüm alanı, ortalama aritmetik çap, bin tane ağırlığı) ve fizyolojik (çimlenme oranı ve zamanı) özellikleri belirlenmiş, sonuçlar istatistiki olarak dörder tekrarlı olacak şekilde tesadüf parselleri deneme desenine göre değerlendirilmiştir. Elde edilen verilere göre, tüm mürdümük genotiplerinin kısa ve oval bir tohum yapısına sahip olduğu, ortalama uzunluk değerlerinin 6.010 mm, genişlik değerlerinin 5.369 mm, yüzey alan değerlerinin 28.773 mm2, izdüşüm alan değerlerinin 25.830 mm2, aritmetik çap değerlerinin 5.690 mm ve bin dane ağırlıklarının 126.688 g olduğu belirlenmiştir. Tüm mürdümük genotiplerinin 0.508-0.538 gün içerisinde %85-100 oranında çimlendiği saptanmıştır.
Referanslar
Alayunt, F.N. 2000. Biyolojik Malzeme Bilgisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölümü Ders Kitabı. Ege Üniversitesi Ziraat Fak. Yayınları No: 541.
Aslan, H. 2018. Bazı yaygın mürdümük çeşitlerinde kuraklık stresinin çimlenme ve fide gelişimine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri ABD. Yüksek Lisans Tezi, Hatay.
Bala, M., Handa, S., Mridula, D., Singh, R.K. 2020. Phsicochemical, functional and rheological properties of grass pea (Lathyrus sativus L.) flour as influenced b particle size. Heliyon 6.
Başaran, U., Acar, Z., Aşcı, Ö.Ö., Mut, H., Ayan, İ. 2007. Agricultural importances, using possibilities and toxic substances of Lathyrus species. OMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi. 22(1):139-148.
Brunet, J., Repellin, A., Varrault, G., Terryn, N., Zuily-Fodil, Y. 2008. Lead accumulation in the root of grass pea (Lathyrus sativus L.): a novel plant for phtoremediation systems. Plant biology and pathology. 331: 859-864.
Buta, M.B., Posten, C., Emire, S.A., Meinhardt, A.K., Müller, A., Greiner, R. 2020. Effects of phytase-supplemented fermentation and household processing on the nutritional qualit of Lathyrus sativus L. seeds. Heliyon 6.
Davis, P.H. (1970). Flora of Turkey and East Aegean Islands. Edinburgh.
Dumanoğlu, Z., Çaçan, E., Kökten, K. 2021. Determination of Physical Properties Seeds of Sainfoin (Onobrychis viciifolia Scop.) Genotypes. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences. 6(1):18-24.
Dumanoğlu, Z., Geren, H. 2020. An Investigation on Determination of Seed Characteristics of Some Gluten-Free Crops (Amarantus mantegazzianus, Chenopodium quinoa Willd., Eragrostis tef [Zucc] Trotter, Salvia hispanica L.). Turkısh Journal of Agriculture-Food Science and Technology. 8(8), 1650-1655.
Gençkan, S.M. 1983. Yem Bitkileri Tarımı. Ege Üniversitesi Yayınları. Yayın No: 467, İzmir.
International Rules for Seed Testing (ISTA) (2007). International Rules for Seed Testing Book.
Kara, M. 2012. Biyolojik Ürünlerin Fiziksel Özellikleri. Atatürk Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları No: 242.
Kislev, M.E. 1989. Origins of cultvation of Lathyrus sativus and L. cicera (Fabaceae). Economic Botany. 43(2): 262-270.
Kökten, K. 1998. Çukurova koşullarında mürdümüğün (Lathyrus sativus L.) değişik tahıl türleri ile karışım olarak yetiştirilmesi üzerine araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri ABD. Yüksek Lisans Tezi, Adana.
Kökten, K., Bakoğlu, A. 2011. Effect of Different Row Spacıng on The Seed Yield and Yield Compenents of Chickling (Lathyrus sativus L.) in Elaziğ Conditions. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi. 1(1):37-42.
Khandare, A.L., Kumar, R.H., Meshram, I.I., Arlappa, N., Laxmaiah, A., Venkaiah, K. 2018. Current scenario of consumption of Lathyrus sativus and lathyrism in three districts of Chhattisgarh State, İndia. Toxicon. 150:228-2234.
Kumar, S. 1997. Utilization of lathyrus. Lathyrus genetic resources network, Delhi. 57-59.
Lambein, F., Travella, S., Kuo, Y.H., Montagu, M.V., Heijde, M. 2019. Grass pea (Lathyrus sativus L.): Orphan Crop, nutraceutical or just plain food Planta. 250:821-838.
Özdemir, S. 2016. Elazığ koşullarında bazı mürdümük (Lathyrus sativus L.) genotiplerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri ABD, Yüksek Lisans Tezi, Bingöl.
Özdemir, S., Kökten, K., Kaplan, M., Uçar, R. 2020. Determination of Some Characteristics that affect Seed Yield and Seed Yield of Some Grasspea (Lathyrus sativus L.) Genotypes in Elazig Conditions. Türk Tarım ve Doğa Bilileri Dergisi. 7(2):445-452.
Mohsenin, N.N. 1970. Physical Properties of Plant and Animal Materials. Gordon and Breach Science Publishers.
Plitmann, U., Gabay, R., Cohen, O. 1995. Innovations in the tribe vicieae (Fabaceae) from Israel. Israel Journal of Plant Sciences. 43:249-258.
Sethi, S., Ydav, D.N., Snigdha, S., Gupta, A. 2021. Optimization of process parameters for protein isolates from Khesari dhal (Lathyrus sativus L.). LWT-Food Science and Technology. 137.
Singh, S.S., Rao, S.L.N. 2013. Lessons fromneurolathyrism: A disease of the past & the future of Lathyrus sativus (Khesari dal.). İndian Journal of Medicinal Research. 138(1):32-37.
Seydoşoğlu, S., Kökten, K. 2019. Some characters of rangeland vegetation in Batman province, Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi. 23(1):27-33.
Urga, K., Fite, A., Kebede, B. 1995. Nutritional and antinutritional factors of grasspea (Lathyrus sativus L.) germplasms. Bull.Chem.Soc.Ethiopia. 9:9-16.
Vaz Patto, M.C., Skiba, B., Pang, E.C.K., Ochatt, S.J., Lambein, F., Rubiales, D. 2006. Lathyrus improvement for resistance aganist biotic and abiotic stress:From classical breeding to maker assited selection. Euphytica. 147:133-147.
Yağcıoğlu, A. 2015. Ürün İşleme. Ege Üniversitesi Yayınları Ziraat Fakültesi Yayın No: 517, Genişletilmiş 2. Baskı.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2023 ICONTECH ULUSLARARASI DERGİSİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
