Dunk Humması ve Seyahat Sağlığı

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.10453162

Anahtar Kelimeler:

Dunk humması- seyahat sağlığı- hemşirelik- halk sağlığı

Özet

Bu derleme dunk humması ve seyahat sağlığı ile ilişkisini ele almak amacıyla yazılmıştır. İnsanların ekonomik olarak güçlenmesi, gelişmiş ulaşım ağları ve seçeneklerinin çeşitlenmesi, küresel anlamda göç ve seyahatlerin artmasına neden olmaktadır. Ancak bu seyahatler, bulaşıcı hastalıklar tehditini de beraberinde getirmektedir. 2019’ da tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisi, bu riskin somut bir örneğidir. Türkiye, özellikle Rusya, İran ve Ukrayna'dan gelen ziyaretçilere ev sahipliği yapmaktadır. Seyahat sağlığını etkileyen faktörler arasında kişinin sağlık durumu, seyahat koşulları, süre, hava koşulları, davranışları, tıbbi hizmetlere erişim, su ve gıda kaynaklı hastalıklar, çevresel etkenler, hayvan ısırmaları, kazalar ve kültürel farklılıklar yer almaktadır. Son yüzyılda, iklim değişikliği, çevresel faktörler ve yaşam tarzı değişiklikleri nedeniyle bulaşıcı hastalıkların arttığı görülmektedir. Örnekler arasında AIDS, sıtma, tüberküloz, kuş gribi, SARS, MERS, Ebola, Zika, Nipah, Hendra ve Covid-19 yer almaktadır. Seyahat sağlığını olumsuz etkileyen vektör kaynaklı hastalıklardann biri olan Dang humması, sivrisineklerin neden olduğu bir virüs hastalığıdır ve özellikle Asya, Amerika ve Afrika'da yaygın olarak görülmektedir. Vektörel hastalıklardan biri olan dang humması viral bir hastalıktır ve Covid- 19 gibi tüm bölgelerde yayılabilen, zorlu ve çok eski bir hastalıktır. Seyahat eden bireyler vektör kontrolü, koruyucu kıyafet, hijyen kuralları ve gidilecek bölge ile ilgili danışmanlık hizmeti ile hastalığa karşı korunabilmektedirler. Sonuç olarak, seyahat sağlığına önem vermek, seyahat edenlerin ve toplumun sağlığını korumak için kritik bir öneme sahiptir. Bilinçli seyahat planlaması ve önlemler, bulaşıcı hastalıkların yayılma riskini azaltmada büyük bir rol oynamaktadır.

Referanslar

Aksüt, A. G., Öngel, K., Soysal, N., & BalcI, U. G. (2018). Kişilerin “seyahat tıbbi” konusundaki bilgi, tutum ve düşünceleri. Bozok Tıp Dergisi, 8(4), 87-94.

Al-Abri, S., Al-Lamki, S., Petersen, E., & Al-Mandhari, A. (2020). The Future Importance of Travel Health in the Middle East: Oman’s opportunity to enhance its services. Sultan Qaboos University Medical Journal, 20(2), e121.

American Travel Health Nurses Association. Travel health nursing: scope and standards of practice (2019). https://www.athna.org/documents/Travel%20Healt h%202019_S&S_comments.pdf Erişim Tarihi:10.09.2023

Atik Şahin, M., Yapar, D. (2021).21. Yüzyıl Salgınları, 2(2):127-135

Baneth, G., Bates, P. A., & Olivieri, A. (2020). Host-parasite interactions in vector-borne protozoan infections. European Journal of Protistology, 76, 125741. https://doi.org/10.1016/j.ejop.2020.125741

Behrens, R. H., & Carroll, B. (2012). Travel trends and patterns of travel-associated morbidity. Infectious Disease Clinics, 26(3), 791-802.

CDC, Hastalık Önleme ve Koruma Merkezi (2021). https://www.cdc.gov/dengue/symptoms/index.html ET: 23.10.2023.

Dost, A., Kaya, Ş., Susoy, A., Tosçu, F. (2021). Türkiye’ de seyahat sağlığı hizmetleri ve COVID-19 pandemisi sürecinde seyahat sağlığı uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 8(2), 239-244.

DSÖ, Dang Humması ve şiddetli Dang Humması. (2020). https://www.who.int./news-room/fact-sheets/detail/dengue-and-serve-dengue. Erişim tarihi: 24.08.2023

Halstead, S., & Wilder-Smith, A. (2019). Severe dengue in travellers: pathogenesis, risk and clinical management. Journal of Travel Medicine, 26(7), taz062.

TÜRSAP:Son verilerle Türkiye turizm istatistikleri raporu.(2021). https://tursab.org.tr/apps/Files/Content/7db2e0c3-0bdf-4790-8b3f-296edcb946fb.pdf Erişim tarihi: 24.08.2023

WHO, Seyahat ve sağlık. (2023). https://www.who.int/health-topics/travel-and-health#tab=tab_2 Erişim tarihi: 24.08.2023

Işık, Ç. & Çınar, A. (2022). Bitki Korumada Mikrobiyal Pestisitlerin Kullanım Olanakları ve Etki Mekanizmaları. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, ICAENS, 214-221. DOI: 10.31590/ejosat.1113033

Karabörk, Ş., & Doğdu, G. (2022). Vektör Kaynaklı Hastalıklara İklim Değişikliğinin Etkisi: İki Farklı Disiplinden Yeni Bakış Açısı. Climate and Health Journal, 2(3), 55-63.

Kesgin, M.T., Tok, H.H.(2021). Seyahat sağlığı hemşı̇relı̇ğı̇. Abant Journal of Health Sciences and Technologies .1(1), 43-50.

Kim, N., Lee, S., Lee, C. K., & Suess, C. (2022). Predicting preventive travel behaviors under the COVID-19 pandemic through an integration of Health Belief Model and Value-Belief-Norm. Tourism Management Perspectives, 43, 100981.

Deniz, P. Ö., & Kiraz, E. D. E. (2018). Sağlikli turizm hareketi. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 2(1), 1-8.

Kularatne, S. A., & Dalugama, C. (2022). Dengue infection: Global importance, immunopathology and management. Clinical Medicine (London, England), 22(1), 9–13. https://doi.org/10.7861/clinmed.2021-0791

Lim, J. T., Dickens, B. S. L., Chew, L. Z. X., Choo, E. L. W., Koo, J. R., Aik, J., ... & Cook, A. R. (2020). Impact of sars-cov-2 interventions on dengue transmission. PLoS Neglected Tropical Diseases, 14(10), e0008719.

McArthur, D. B. (2019). Emerging infectious diseases. Nursing Clinics, 54(2), 297-311.

Masyeni, S., Yohan, B., Somia, I. K. A., Myint, K. S., & Sasmono, R. T. (2018). Dengue infection in international travellers visiting Bali, Indonesia. Journal of Travel Medicine, 25(1), tay061.

Öztürk Çerik H. (2023).21. yüzyılda vektör ile bulaşan enfeksiyonlar (KKKA, Ebola, Lyme, sıtma, dang humması, sarı humma). Önlen Y, Bal T, editörler. Küresel Değişim ve Enfeksiyon Hastalıklarında Sorunlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2023. p.15-21.

Rapp C. (2020). Dengue : une infection émergente [Dengue fever: an emerging infectious disease]. La Revue du Praticien, 70(3), 318–325.

Redondo-Bravo, L., Ruiz-Huerta, C., Gomez-Barroso, D., Sierra-Moros, M. J., Benito, A., & Herrador, Z. (2019). Imported dengue in Spain: a nationwide analysis with predictive time series analyses. Journal of Travel Medicine, 26(8), taz072.

Salje, H., Lessler, J., Maljkovic Berry, I., Melendrez, M. C., Endy, T., Kalayanarooj, S., ... & Cummings, D. A. (2017). Dengue diversity across spatial and temporal scales: Local structure and the effect of host population size. Science, 355(6331), 1302-1306.

Sarzhanova, Shakhnoza & Bozdayı, Gülendam. (2020). Emerging and re-emerging viruses. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Dergisi. 10.5222/TMCD.2020.117

Suppiah, J., Ching, S. M., Amin-Nordin, S., Mat-Nor, L. A., Ahmad-Najimudin, N. A., Low, G. K. K., ... & Chee, H. Y. (2018). Clinical manifestations of dengue in relation to dengue serotype and genotype in Malaysia: A retrospective observational study. Plos Neglected Tropical Diseases, 12(9), e0006817.

Trivedi, S., & Chakravarty, A. (2022). Neurological complications of dengue fever. Current Neurology and Neuroscience Reports, 22(8), 515–529. https://doi.org/10.1007/s11910-022-01213-7.

ul Rehman, A., Singh, R. ve Agarwal, P. (2021). Karmaşık ağ üzerinde covid-19 ve dang humması ortak enfeksiyonunun yeni varyantlarının modellenmesi, analizi ve tahmini. Kaos, Solitonlar ve Fraktallar, 150, 111008.

Wilder-Smith, A. (2020). Dengue vaccine development by the year 2020: challenges and prospects. Current Opinion in Virology, 43, 71-78.

Wilder-Smith, A., & Leong, W. Y. (2019). Risk of severe dengue is higher in patients with sickle cell disease: a scoping review. Journal of Travel Medicine, 26(1), tay136.

Wirawan, I. M. A., Putri, W. C. W. S., Kurniasari, N. M. D., Mulyawan, K. H., Hendrayana, M. A., & Suharlim, C. (2020). Geo-mapping of hazards, risks, and travel health services in Bali: Results from the first stage of the integrated travel health surveillance and information system at destination (TravHeSID) project. Travel Medicine and Infectious Disease, 37, 101698.

İndir

Yayınlanmış

2023-12-31

Nasıl Atıf Yapılır

İncirkuş Küçük, H., Gökçay, G., & Çevirme, A. (2023). Dunk Humması ve Seyahat Sağlığı. ICONTECH ULUSLARARASI DERGİSİ, 7(4), 26–34. https://doi.org/10.5281/zenodo.10453162

Sayı

Bölüm

Articles